Instituti për Hulumtime Zhvillimore Riinvest

Riinvest Story

#RiinvestStory013

Ndarja e punëve shtëpiake dhe pavarësia ekonomike si mjet fuqizimi

Numri i orëve gjatë të cilave gratë punojnë në cilën do ditë të caktuar është një pasqyrim i drejtpërdrejtë i barrës jo-proporcionale që gratë kanë në punët shtëpiake të papaguara. Përveç orëve të punës, ndarja e punëve brenda një familjeje është e rëndësishme në përcaktimin e pozitave të pushtetit, veçanërisht në fuqinë e negocimit brenda familjes. Fuqia negociuese e grave që punojnë në punë të paguar dhe kontribuojnë në buxhetin e familjes është ndryshe nga ajo e grave që janë të papuna, megjithatë, ndarja e punëve brenda familjes shpesh nuk e pasqyron këtë.

Kjo validohet nga anketa e bërë së fundmi nga Riinvesti me 600 gra punëmarrëse ne mbarë Kosovën, që tregon llojin e punëve të shtëpisë që ato zakonisht i bëjnë dhe nëse ndihmohen nga dikush për t’i bërë. Nuk është për t’u habitur që më shumë se dy në tre gra (68 përqind) bëjnë vetë pastrimin e shtëpisë dhe vetëm 1 përqind e burrave angazhohen në këtë punë; pjesa e mbetur bëhet nga çifti bashkërisht ose nga ndihmësja e shtëpisë.

Image

Ndërkohë, sa i përket përgatitjes së ushqimit, rreth 69 përqind e grave përgatisin vetë ushqimin për familjet e tyre dhe përsëri vetëm 1 përqind e partnerëve angazhohen në përgatitjen e ushqimit për familjen.

Image

Në anën tjetër, kur kemi të bëjmë me riparimet e shtëpisë, shumica e punës (72 përqind) bëhet nga partneri, ndërsa vetëm 2 përqind bëhet nga gruaja e anketuar.

Image

Kur bëhet fjalë për kujdesin ndaj fëmijëve, në shumicën e rasteve (69 përqind) kjo bëhet bashkërisht nga çifti. Në rreth 18 përqind të rasteve, gratë marrin përgjegjësinë e vetme për kujdesje dhe prapë në më pak se 1 përqind të rasteve partneri merr përsipër kujdesin ndaj fëmijëve.

Image

Një trend premtues shpërfaqët vetëm kur bëhet disagregimi i këtyre llojeve të punëve të shtëpisë sipas nivelit të të ardhurave. Në familjet ku gratë kanë nivel më të lartë të të ardhurave, këto detyra bëhen më shumë përgjegjësi e përbashkët e çifteve, sesa përgjegjësi e vetme e gruas. Tek gratë me nivel më të lartë të të ardhurave ka tendencë që partnerët e tyre të angazhohen më shumë në këto punë shtëpie, o duke i bërë së bashku o duke i bërë ata vetë.

Kjo tendencë është në përputhje me disa deklarata që analizojnë rolet gjinore brenda familjes, mbi të cilat gratë u anketuan. Pra, për shembull, deklarata "një grua duhet të heqë dorë nga puna e paguar nëse kjo ndërhyn me përmbushjen e punëve të shtëpisë" ka rezonuar plotësisht vetëm me 8 përqind të grave. Shifrat janë edhe më bindëse tek nivelet më të larta të pagës. Kjo tregon se si pavarësia ekonomike ndikon perceptimin e grave mbi konstruktet dhe rolet shtëpiake.

Arkiv

A po përmirësohet ambienti biznesor në Kosovë?

Më shumë

Çka nëse puna e papaguar do të paguhej?

Më shumë

Kosova: E fundit mes të pabarabartëve

Më shumë

Sa orë në javë punojnë Kosovarët?

Më shumë

Sektori bankar në Kosovë

Më shumë

Fuqia e Diasporës!

Më shumë

MSA, një vit pas!

Më shumë

Punësimi i pasigurt: gratë në sektorin privat

Më shumë

Çfarë po ndodhë me punësimin në të zezë në Kosovë?

Më shumë

Të ardhurat personale sipas sektorëve në Kosovë. Kush sa paguan?

Më shumë

Shkarko Raportin

Ekipi Ynë